Kinderen en sport

Bewegen is gezond voor het opgroeiende kind. Maar hoewel een gebrek aan lichaamsbeweging de reden kan zijn van rugklachten, teveel sporten kan de wervelkolom van het kind weer te zwaar belasten en herhaalde microtrauma veroorzaken. Alle kinderen moeten hun sportactiviteiten afstemmen op hun voorkeur en mogelijkheden. De kindertijd is de ideale periode om een sport aan te leren. Toch moet het plezier de overhand houden en mag de prestatie- en competitiedruk niet te hoog zijn. En hoewel sommige kinderen meer talent en gedrevenheid hebben om op een hoog niveau te sporten, mogen trainingen en wedstrijden het kind niet uit te dagen zijn of haar lichamelijke limieten te overschrijden.

Bij overbelasting kunnen rugletsels ontstaan. De gevreesde spondylolisthesis (afglijding naar voren van een segment van de wervelkolom) treft één op de drie kinderen die intensief turnen. Het komt ook voor bij judo (12 %), voetbal (20 %), tennis (14 %) en vooral duiken (63,4 %). Het letsel treedt vaak op in periodes van sterke groei. Eerst worden de benen langer, maar vanaf 13-14 jaar groeien ze bijna niet meer, terwijl de romp blijft groeien tot in de volwassenheid. De laatste centimeters worden dus vooral "gewonnen" ter hoogte van de romp, die de lichaamsverhoudingen compleet wijzigt. Zo worden sommige turnoefeningen moeilijker of zelfs onmogelijk zonder de onderrug te forceren. Ook de wervels "verharden" in de puberteit. Het kraakbeen dat ze bedekt, wordt geleidelijk omgezet in bot, waardoor de wervel minder soepel en elastisch, dus minder schokbestendig wordt. In tegenstelling tot het dijbeen of het scheenbeen bestaat de wervel biomechanisch gezien niet uit één stuk. Hij omvat twee afzonderlijke delen die verbonden zijn via engten, "isthmi" genoemd. Als die te zwaar belast worden, begeven ze het uiteindelijk en komen beide stukken los van elkaar. Deze breuk is weinig pijnlijk en wordt vaak niet opgemerkt. Jaren later dreigt dit letsel echter chronische pijn te veroorzaken en de rug blijvend kwetsbaar te maken. Vooral sporten waarbij wervels samengedrukt worden zijn te belastend voor jonge wervels. Gewichtheffen is daarom echt uit den boze op jonge leeftijd. Maar zoals eerder gezegd is sporten wel goed en juist noodzakelijk. Eigenlijk zijn de meeste sporten goed voor de wervelkolom, op voorwaarde dat ze op de juiste manier uitgevoerd worden.

Bij kinderen met een specifieke aandoening aan de wervelkolom kan sporten de rug juist de goede kant op sturen. Een bekend verschijnsel bij scoliose, waarbij de wervelkolom niet recht groeit maar met zijwaartse krommingen. Één van de problemen hierbij is te weinig of ongelijke spiertonus. Juist sporten kan hier een positieve verandering in brengen. Dit geldt voor zowel asymmetrsiche sporten, zoals tennis en hockey, als voor symmetrische disciplines, zoals wielrennen of zwemmen.